Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Plastik Poşetlerin ücretlendirilmesi hakkında sıkça sorulan soruları yayınladı. Aşağıda Bakanlığın yayınlamış olduğu Plastik Poşetlerin ücretlendirilmesi hakkında sıkça sorulan soruları bulabilirsiniz.

Plastik Poşetler ile ilgili Sıkça Sorulan Sorular

1)    Plastik poşetlerin ücretlendirilmesine ilişkin mevzuata nereden ulaşabilirim?

29.11.2018 tarihinde kabul edilen, 10.12.2018 tarihli ve 30621 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevre Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile taşıma amaçlı kullanılan plastik alışveriş poşetlerinin ücretlendirilmesi hükme bağlanmış olup bu husus 2872 sayılı Çevre Kanunu Ek Madde 13’te düzenlenmiştir.

Bu kapsamda, plastik poşetlerin satışı, ücretlendirilmesi, beyanı, izlenmesi, kontrolü ve denetimi hususlarını içeren “Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar” 09.01.2019 tarihli Olur ile yayınlanmıştır.

2)    Zorunlu ücretlendirmeye tabi olan plastik poşetler hangileridir?

Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslarda belirtilen “plastik poşet” tanımı kapsamında kalan poşetlerin tamamı ücretlendirmeye tabi olup bu ücretlendirmeden muaf tutulan plastik poşetler bahse konu Usul ve Esasların” 2.Maddesinin 2.Fıkrasında ayrı ayrı tanımlanmıştır.

Dolayısı ile usul ve esaslarda muaf tutulan plastik poşetler haricinde kalan, plastikten yapılmış olan ve satış noktalarında kullanıcılara/tüketicilere mal veya ürünlerin taşınması amacıyla temin edilen tüm saplı veya sapsız poşetler ücretlendirme uygulamasına tabidir.

3)    Zorunlu ücretlendirme uygulamasından muaf tutulan plastik poşetler hangileridir?

Usul ve Esasların” 2.Maddesinin 2.Fıkrasında ayrı ayrı tanımlandığı üzere;

• Ekmek, sebze, meyve, peynir, zeytin, hayvansal gıda gibi açık satılan gıdalar için birincil ambalaj olarak kullanılan (doğrudan gıda ile teması bulunan) ve gıda hijyenini sağlayan, çift kat kalınlığı 15 mikron ve altında olan, 500×350 mm (körük kalınlığı ve sap uzunluğu dahil) ebadından küçük saplı/sapsız poşetler zorunlu ücretlendirme uygulamasına tabi değildir.

Satış noktalarında;

• ·  Açıkta satılan ekmek, kuru bakliyat, meyve, sebze, şarküteri ürünleri ve benzeri gibi gıdalar ile doğrudan temas eden,
• · Çift kat kalınlığı 15 mikron altında olan,
• · 500 X 350 mm (körük kalınlığı ve sap uzunluğu dahil) ebadından küçük olan,

saplı/sapsız poşetler ücretli satış zorunluluğundan muaf olup ücretsiz olarak verilebilirler.   

• Dokumalı (woven) veya dokumasız (nonwoven) metotlarla üretilen tekstil ürünlerinden yapılmış torba/poşet/çantalar plastik içeren malzemelerden üretilmiş olsa dahi zorunlu ücretlendirme uygulamasına tabi değildir.
• Canlı sucul hayvanların satışının yapıldığı yerlerde sadece söz konusu canlıların su içerisinde taşındığı birincil poşetler zorunlu ücretlendirme uygulamasına tabi değildir.
• Yumrulu ve/veya benzer tohumlu bitkilerin satışı için kullanılan birincil poşetler zorunlu ücretlendirme uygulamasına tabi değildir.
• Herhangi bir ürün satışının yapılmadığı hizmet noktalarında (Terzihane, Kuru Temizleme, Lostra, Tamirhane, Görüntüleme Merkezi, Laboratuvar v.b ) verilen poşetler ücretlendirme uygulamasına tabi değildir. Ancak, hizmet noktaları bir ürün satışı yapıyorlarsa, bu ürünü koydukları poşetler zorunlu ücretlendirmeye tabidir.
• Kargo poşetleri zorunlu ücretlendirme uygulamasına tabi değildir.

Kargo poşetleri ve kargo işlemleri için kullanılan poşetler konusunda uygulama nasıl olacak?

Kargo işlemleri için kargo firmaları tarafından kullanılan plastik kargo poşetleri ücretlendirmeden muaftır. Aynı şekilde, Kargo firmalarının kendi poşetleri veya göndericilerin (firma veya bireysel) kendi plastik kargo poşetleri ile gönderilmek üzere kullanılan ve üzerlerine sadece kargo firmalarınca etiket yapıştırılan plastik poşetler de ücretlendirmeden muaftır. Bununla birlikte, kargo poşeti içerisinde tüketiciye kullanmak üzere plastik alışveriş poşeti sunulması halinde bu poşetler ücretlendirmeye tabidir.

Ancak, söz konusu poşetler 27.12.2017 tarih ve 30283 sayılı Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği dâhilinde ambalaj olarak nitelendirilmekte ve bahse konu Yönetmelik hükümleri kapsamındaki yükümlülüklerin yerine getirilmesi gerekmektedir.

Diğer taraftan, söz konusu poşetler Çevre Kanunu ekli (1) listesinde “plastik poşetler haricindeki plastikler” sınıfında yer almakta olduklarından, Geri Kazanım Katılım Payı uygulaması yükümlülüğüne tabidir. Bu yükümlülüklerin yerine getirilmesine ilişkin alt mevzuat çalışmaları devam etmekte olup Bakanlığımızca ayrıca duyuru yapılacaktır

• Gümrüksüz bölgelerde yer alan satış noktalarından satın alınan ve ilgili mevzuatı gereği kullanılma zorunluluğu getirilen plastik poşetler zorunlu ücretlendirme uygulamasına tabi değildir.
• Eczanelerde sadece ilaç satışında kullanılan, çift kat kalınlığı 15 mikron ve altında olan, 200×350 mm (körük kalınlığı ve sap uzunluğu dahil) ebadından küçük saplı/sapsız poşetler zorunlu ücretlendirme uygulamasına tabi değildir.

Eczanelerde plastik poşetlerin ücretlendirmesi uygulaması gerçekleşecekmidir?

Eczanelerde;

• Sadece ilaç satışında kullanılan,
• Çift kat kalınlığı 15 mikron ve altında olan,
• 200×350 (körük kalınlığı ve sap uzunluğu dahil) ebadından küçük olan,

saplı/sapsız poşetler ücretli satış zorunluluğundan muaf olup ücretsiz olarak verilebilirler.

Muafiyet için bu poşetlerin yukarıda belirtilen üç temel şartı bir arada sağlıyor olması gerekmektedir.

Eczanelerde, çift kat kalınlığı 15 mikrondan küçük olan plastik alışveriş poşetleri ilaç satışı dışındaki herhangi bir amaç için ücretli veya ücretsiz olarak verilemez.

Aynı zamanda, yukarıda sayılan ve ücretlendirme uygulamasından muaf tutulan plastik poşetler bu Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar ile getirilen diğer hükümlerden muaftır.

4)    Gıda hijyeni bakımından ücretli olarak satıştan muaf tutulan poşetler için kriterler nelerdir? Uygulama nasıl olacaktır?

Satış noktalarında;

• Açıkta satılan ekmek, kuru bakliyat, meyve, sebze, şarküteri ürünleri ve benzeri gibi gıdalar ile doğrudan temas eden,
• Çift kat kalınlığı 15 mikron ve altında olan,
• 500 X 350 mm (körük kalınlığı ve sap uzunluğu dahil) ebadından küçük olan,

saplı/sapsız poşetler ücretli satış zorunluluğundan muaf olup ücretsiz olarak verilebilirler.

Muafiyet için bu poşetlerin yukarıda verilen üç temel şartı bir arada sağlıyor olması gerekmektedir.

Satış noktalarında, çift kat kalınlığı 15 mikrondan küçük olan plastik alışveriş poşetleri açıkta satılan gıdaların hijyeni dışındaki herhangi bir amaç için ücretli veya ücretsiz olarak verilemez.

5)    Kargo poşetleri ve kargo işlemleri için kullanılan poşetler konusunda uygulama nasıl olacak?

Kargo işlemleri için kargo firmaları tarafından kullanılan plastik kargo poşetleri ücretlendirmeden muaftır. Aynı şekilde, Kargo firmalarının kendi poşetleri veya göndericilerin (firma veya bireysel) kendi plastik kargo poşetleri ile gönderilmek üzere kullanılan ve üzerlerine sadece kargo firmalarınca etiket yapıştırılan plastik poşetler de ücretlendirmeden muaftır. Bununla birlikte, kargo poşeti içerisinde tüketiciye kullanmak üzere plastik alışveriş poşeti sunulması halinde bu poşetler ücretlendirmeye tabidir

Ancak, söz konusu poşetler 27.12.2017 tarih ve 30283 sayılı Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği dâhilinde ambalaj olarak nitelendirilmekte ve bahse konu Yönetmelik hükümleri kapsamındaki yükümlülüklerin yerine getirilmesi gerekmektedir.

Diğer taraftan, söz konusu poşetler Çevre Kanunu ekli (1) listesinde “plastik poşetler haricindeki plastikler” sınıfında yer almakta olduklarından, Geri Kazanım Katılım Payı uygulaması yükümlülüğüne tabidir. Bu yükümlülüklerin yerine getirilmesine ilişkin alt mevzuat çalışmaları devam etmekte olup Bakanlığımızca ayrıca duyuru yapılacaktır.

6)    Eczanelerde plastik poşetlerin ücretlendirilmesi uygulaması gerçekleştirilecek midir?

Eczanelerde;

Sadece ilaç satışında kullanılan,

Çift kat kalınlığı 15 mikron ve altında olan,

200 X 350 mm (körük kalınlığı ve sap uzunluğu dahil) ebadından küçük olan,

saplı/sapsız poşetler ücretli satış zorunluluğundan muaf olup ücretsiz olarak verilebilirler.

Muafiyet için bu poşetlerin yukarıda verilen üç temel şartı bir arada sağlıyor olması gerekmektedir.

Eczanelerde, çift kat kalındığı 15 mikrondan küçük olan plastik alışveriş poşetleri ilaç satışı dışındaki herhangi bir amaç için ücretli veya ücretsiz olarak verilemez.

7)    Uzaktan satışlarda uygulama nasıl yapılacak?

Uzaktan / mesafeli / online satış işlemi gerçekleştiren tüm firmaların 31 Mart 2019 tarihine kadar alternatif taşıma ekipmanı temin etmesi zorunludur. Bu süre dahilinde ve sonrasında kullanıcı veya tüketiciye plastik poşet isteyip istemediği sorulmalıdır. Tüketici tarafından plastik poşet seçeneği tercih edilmesi halinde poşetlerin satışı zorunludur.

8)    Ücrete tabi plastik poşetlerin sağlaması gereken özellikler nelerdir?

31/3/2019 tarihinden itibaren ücrete tabi plastik poşetlerin;

• Barkodlu olarak sunulması zorunludur.

            Plastik poşetlerde barkoda uygulaması nasıl gerçekleştirilecektir?

• Plastik poşetlerin satışa tabi ürün olarak tanımlanması amacıyla barkod uygulaması yapılmaktadır. Söz konusu barkodun içeriğine dair Bakanlığımızca gerçekleştirilen herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır.
• Plastik poşet üreticileri satışa tabi plastik poşetleri barkodlu olarak üretmekle yükümlüdür.
• Satış noktalarının stoklarında bulunan poşetlerinin satışını teminen barkod uygulamasına geçişte 31 Mart 2019 tarihine kadar geçiş süresi tanınmıştır. 01 Ocak 2019-31 Mart 2019 tarihleri arasında barkodsuz satış mümkün olup bu şekilde gerçekleştirilen plastik poşetlerin satış belgelerinde gösterilmesi ise zorunludur.
• Barkod okuma/tarama/işleme sistemi bulunmayan satış noktaları tarafından bu sistemin kurulumu için zorunluluk bulunmamakla birlikte 31 Mart 2019 tarihinden sonra barkodsuz poşet kullanmamaları gerekmektedir. Buna mukabil, satış belgelerinde plastik poşet kalemi ve adedi gösterilmek amacıyla yazar kasalarda gerekli düzenleme yapılması zorunludur.
• Çift kat kalınlığı 40 mikron ve üzerinde olmak zorundadır. Bu kapsamda, belirtilen tarihe kadar 15-40 mikron arasında olan plastik poşetlerin satışı mümkün olup bu tarihten sonra istisnai hükümler hariç (açık gıda hijyeni ve eczanelerde sadece ilaç için kullanılan) çift kat kalınlığı 40 mikron ve altında olan plastik poşetler ücretli veya ücretsiz olarak verilemez.
• En az bir yüzeyinde çevreci slogan ve Sıfır Atık logosu kullanılır. Plastik poşetlerde yer alan satış noktalarının marka ve logoları poşetin tek yüzeyinin (sap hariç) alanının yüzde yirmisini geçemez. İstemesi halinde plastik poşetin her iki yüzünde de belirtilen çerçevede kullanılabilir.

9)    Bildirim ve beyan işlemlerini nasıl ve ne zaman yapacağım?

Plastik poşetlerin satışına ilişkin beyanlar internet üzerinden Bakanlığımızca hazırlanacak olan Bildirim Sistemi uygulamaya alındıktan sonra yapılacaktır.

Plastik poşetlerin satışı,  beyanı,  geri kazanım katılım payı tahsilatına ilişkin bildirimlerini gerçekleştirilmelerini sağlamak için kullanılacak olan Bildirim Sistemi çalışmaları devam etmekte olup, kullanıma açıldığında Bakanlığımız tarafından ayrıca bir duyuru yapılacaktır.
Bildirim sistemine kayıt işlemleri ve kullanımına yönelik kılavuzlar da bu duyuru içeriğinde yer alacaktır.

Bildirimlerin en geç satışı takip eden ayın 15’ine kadar yapılası gerekmektedir. Örneğin; Ocak ayı içerisinde yapılan satışların en geç 15 Şubat 2019 ‘a kadar yapılması gerekmektedir.

10)  2019 Ocak ayı içinde yapılan satışların bildirimi ne zaman yapılacak? Bu bildirimler için son tarih nedir?

Bildirimlerin satışı takip eden Şubat ayı içinde 15 Şubat 2019 ‘a kadar yapılması gerekmekte olup bildirimler için son tarih 15 Şubat 2019 dur.

11)  2019 Ocak Ayı içinde yapılan satışların bildirimine ilişkin ödemeler ne zaman yapılacak? Ödemeler için son tarih nedir?

Ödemelerin bildirim yapılan ayı takip eden ikinci ay olan Nisan ayı içerisinde 30 Nisan 2019’a kadar yapılması gerekmekte olup ödemeler için son tarih 30 Nisan 2019 dur.

12)  Plastik poşetleri 25 kuruştan fazla fiyata satan satış noktaları için uygulama nasıl işleyecek?

Plastik poşetlerin ücretlendirilmesinde belirlenen taban ücret 25 kuruş olup, satışların bu fiyattan yapılması esastır.

Ancak, Bakanlığımızca plastik poşetlerin ücretlendirilmesine yönelik olarak belirlenmiş bir tavan ücret sınırı bulunmamaktadır. Bakanlığımızca belirlenen taban ücret (25 Kuruş) üzerinde uygulanan/uygulanacak olan meblağlar Satış Noktalarının kendi kararına bağlıdır.

Satış Noktaları tarafından Plastik poşetlere uygulanan 25 kuruşluk ücretin 15 kuruşu Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Merkez Saymanlık Müdürlüğüne yatırılmakla birlikte kalan 10 kuruşunda plastik poşete ilişkin zorunlu giderlerden (maliyet, vergi vb) fazla olan kısmının da Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin usul ve Esasların 5 inci maddesi yedinci fıkrası gereği Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Merkez Saymanlık Müdürlüğüne yatırılması gerekmektedir.

Bu çerçevede, plastik poşetleri 25 kuruştan fazla fiyata satan satış noktaları tarafından plastik poşete ilişkin zorunlu giderler haricinde kalan kısmın tamamı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Merkez Saymanlık Müdürlüğüne yatırılacaktır.

13)  Plastik poşetler haricinde kalan (Kağıt, karton, tekstil v.b. malzemeden imal) taşıma torbalarına/poşetlerine ücret uygulayan satış noktaları için uygulama nasıl işleyecek?

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından sadece belirli plastik poşetlerin ücretlendirilmesine yönelik düzenleme ve sınırlama getirilmiş olup plastik poşetler haricinde kalan (Kağıt, Karton, tekstil v.b. malzemeden imal) taşıma torbalarına/poşetlerine uygulanan/uygulanacak olan ücretler Satış Noktalarının kendi kararına bağlıdır.

14)  Plastik poşetten tamamen vazgeçerek başka materyallerden üretilen poşete geçenler Bakanlığa nasıl bildirimde bulunacaktır?

Eğer söz konusu satış noktaları 1 Ocak 2019’dan itibaren bir müddet plastik poşet satışı gerçekleştirdiler ise faaliyet gösterdikleri aylara ilişkin bildirimlerini Bildirim sistemi üzerinden yapmakla ve plastik poşetten tamamen vazgeçtiği tarihi yine ilgili sisteme girmekle yükümlüdür.